środa, 14 lipca 2021

Czego możemy dowiedzieć się z płyt nagrobnych? Czerwony obcas

 

Epitafium trojga dzieci z rodziny Biebran polska-org.pl


Na nielicznych płytach nagrobnych, od których roi się w dolnośląskich kościołach i na murach cmentarnych zachowały się polichromie. W czym roczny chłopiec z Kiełczowa jest podobny do Ludwika XIV?



wikipedia.org
 

Czerwony obcas …

„Najpierw przez wieki ludzie dreptali na płaskich obcasach, nosząc buty tylko dla ochrony stóp. Pierwsze obcasy pojawiły się w początkach XVI wieku, ale wcale nie po to, by wydłużać optycznie nogi czy, co dziś oczywiste, dodać wzrostu tym, którzy je nosili. Powód przyprawienia butom obcasów był prozaiczny - dzięki temu mężczyznom łatwiej było utrzymać nogi w strzemionach podczas jazdy konnej. Później buty na obcasie razem ze swoimi właścicielami zsiadły z koni i dumnie wkroczyły na salony, stając się modnym dodatkiem obuwia. Męskiego.” polskatimes.pl

„Ponad to moda francuska wprowadziła zwyczaj noszenia butów z ostrogami nie tylko dla konnej jazdy, lecz nawet dla pieszych. Anonimowy autor książeczki, wydanej w 1644 r. w Paryżu, pt. Les Lois de la galanterie, mówi o tym w żartobliwej formie, że moda nakazuje nosić w mieście buty do jazdy konnej, choćby od pół roku kawaler nie dosiadał konia.”

I gdyby jakiś współczesny kibic zaczepił takiego obywatela na ulicy, zarzucając mu zniewieściałość, mogłoby to dla niego skończyć się źle. Mógłby trafić na kirasjera lub królewskiego muszkietera.

Później do obcasa dołączył kolor …

„Najbardziej znanym miłośnikiem butów i właścicielem sporej ich kolekcji był Ludwik XIV. Król Słońce był lichej postury – miał 1,63 metra wzrostu i było to źródłem jego kompleksów. Król Słońce nosił 10-centymetrowe obcasy. Podeszwy królewskich butów i obcasy były czerwone – czerwony barwnik był oczywiście odpowiednio drogi. (…) W latach siedemdziesiątych XVII wieku Ludwik XIV wydał edykt, w którym tylko członkom jego dworu zezwalał nosić czerwone wysokie obcasy.” towntrendy.pl

„Moda francuska przez stulecia cieszyła się ogromnym zachwytem i popularnością wśród innych krajów europejskich. Mimo, że wraz z wiekami i panującymi stylami w sztuce zmieniał się ubiór ludzi, to w dalszym ciągu głownie z dworu Francji płynęły najnowsze trendy, będące symbolem dobrego gustu i stylu. Gwałtowny rozwój mody francuskiej nastąpił w XVII wieku i począwszy od 1630 r. poprzez całe stulecie tamtejsze ubiory, znane w niektórych krajach po nazwą à la mode lub alamoda były wzorem obowiązującej elegancji.”

Nic więc dziwnego, że i śląska szlachta chciała mieć buty na wysokim, czerwonym obcasie.

Na płytach nagrobnych szczegóły francuskiej mody męskiej przetrwały zwłaszcza w wydaniu dziecięco – młodzieżowym. Starsi nadal preferowali zbroje.



 Epitafium młodzieńca z rodu von Rothkirch z Przerzeczyna-Zdroju

„W połowie XVII stulecia (…) zamiast butów z cholewami coraz częściej wkładano na przyjęcia płytkie obuwie na niskich obcasach, z klamrą lub rozetką ze wstążkami na podbiciu.” historia.org.pl

O wstążkach następnym razem.

Polecam: Małgorzata Stankiewicz „Figuralne płyty nagrobne na Śląsku i Łużycach w okresie baroku (1650-1750)”.