niedziela, 27 marca 2022

Encyklopedia sudecka. Lepiężnik i rozpucz lepiężnikowiec. Największy na największych

 
Wczoraj w Masywie Ślęży



Nie są w powszechnej świadomości takimi symbolami wiosny jak krokusy, przebiśniegi, śnieżyce czy zawilce. Lepiężniki są jednak jednymi z najwcześniej kwitnących roślin. W górach można je najczęściej spotkać w wilgotnych dolinach potoków. Ich kwiatostany pojawiają się wcześniej niż liście.




„Patrząc na kwitnącego lepiężnika różowego, szczególnie w pierwszej fazie kwitnienia, można by pomyśleć, że to bezzieleniowa roślina pasożytnicza jak na przykład łuskiewnik różowy, którego kwiatostany również pojawiają się wczesną wiosną.”


W Górach Orlickich

 
 
Ale to liście lepiężników są najbardziej niezwykłe.

„Liście jasnozielone na górze i pajęczynowato owłosione na spodzie mają okrągławą blaszkę o średnicy do 100 cm i jest to rekord wśród rodzimych roślin.” ogrod-powsin.pl
 




Czyli to bardziej „blacha” niż blaszka. Taka blacha kusi …




„Wśród krajowych ryjkowcowatych (Curculionidae) największe wymiary ciała osiąga rozpucz lepiężnikowiec Liparus glabrirostris Küster, 1849. Osobniki dorosłe mają długość 14–21 mm (Balalaikins, Bukejs 2012). Na pokrywach imagines występują silnie wydłużone, żółte lub płowe łuski ułożone w poletkach sprawiających wrażenie jasnych plamek. (…) Rozpucz lepiężnikowiec występuje w górach i na obszarach podgórskich środkowej Europy oraz w części południowej kontynentu od Pirenejów, przez północne Włochy do Siedmiogrodu (Smreczyński 1968). Przez niektórych autorów uważany jest za gatunek górski (Knutelski, Biliński 2000). Wyjątkowo spotykany na nizinach, gdzie izolowane, być może reliktowe, stanowiska rejestrowano na północy Polski, w obwodzie kaliningradzkim oraz na Łotwie i Litwie (Alekseev, Bukejs 2010; Balalaikins, Bukejs 2012). W Polsce jego zasięg obejmuje pasmo Karpat i Sudetów wraz z przedgórzami, gdzie jest znacznie bardziej rozpowszechniony niż na wyżynach (Smreczyński 1968). (Arkadiusz Sikora, Sławomir Zieliński, Wojciech Giłka „Rozpucz lepiężnikowiec Liparus glabrirostris Coleoptera: Curculionidae na północy Polski – występowanie i propozycje ochrony”).




Oprócz lepiężników rozpucz żywi się też innymi roślinami np. świerząbkiem orzęsionym lub ostrożniem warzywnym.