poniedziałek, 14 maja 2018

Kamienne maski/wsporniki z Grobli




Ile kamiennych masek/wsporników jest/było w Grobli? forum.skps.webserwer.pl





 Trzy lata temu (prywatne archiwum dawnej strony SKPS-u) ... 

„Nowość wydawnicza rodem z SKPS-u – tajemnicze „maski kamienne” 

Dziamdziak – z powodu przyrodzonej skromności – nie chwali się publicznie …

„Pomniki Dawnego Prawa” - zeszyty 27-28 i 29-30.
 

„Od Redakcji”

Aktualne podwójne wydanie Pomników Dawnego Prawa kolejny już raz w całości poświęcamy jednemu monograficznie wybranemu tematowi. Tytuło­wy wątek kamiennych głów i masek w przeszłości gościł na naszych łamach jedynie fragmentarycznie i dotyczył tylko wybranych zabytków. 



Autor całego bieżącego numeru Tomasz Dudziak podejmuje temat który wymyka się jednoznacznym interpretacjom i dotychczas był często pomijany przez badaczy. Kamienne detale z wizerunkami głów i masek były od średnio­wiecza umieszczane w zewnętrznych ścianach budynków zarówno sakralnych jak i świeckich. Sam wizerunek głowy pozostaje trwałym motywem w historii sztuki mocno uzależnionym od lokalnego kręgu kulturowego. Omawiane przez autora zjawisko było jednak dotychczas marginalnie dostrzegane przez badaczy i stało się tematem częściej podejmowanym dopiero w drugiej połowie XX wieku. Autor opracowania podejmuje ambitną próbę przekrojowego ujęcia i całościowego podsumowania tego wątku. Powołując się na liczne przykłady zabytków z terenu Polski oraz obszaru Europy Zachodniej precyzyjnie opisuje zachowane zabytki i definiuje związaną z nimi problematykę. (…)

W najbliższym, również podwójnym numerze Pomników Dawnego Pra­wa, zaprezentujemy drugą część artykułu Tomasza Dudziaka. Będzie on zawie­rał obszerny katalog zachowanych reliktów obejmujący obszar Polski oraz wy­branych krajów europejskich.”

Owe „zeszyty” to bardziej dwie książki (ok. 120 – 140 stron każda), ładnie wydane i bogato ilustrowane.

Wydawnictwa niełatwo będzie pozyskać (nakład niewielki – kierowany głównie pod członków Stowarzyszenia Ochrony i Badań Zabytków Prawa (zabytkiprawa.pl), ale gdy ktoś zauważy intrygującą, kamienną maskę, już wie, gdzie ma się udać.”

Maski z kościoła w Grobli są opisane w powyżej wspomnianym wydawnictwie – maleńki kościółek to szczególny przykład z polskiej części Sudetów.

Wewnątrz kościoła znajdują się trzy następne kamienne oblicza – wsporniki żeber w prezbiterium. Czy maski będące obecnie na zewnątrz świątyni są dawnymi wspornikami z wnętrza przebudowanej nawy/brakującymi w prezbiterium, czy od razu stały się wspornikami gzymsu w narożnikach budowli? 





 

 Wszystkie „twarze” wykonano w podobnym stylu. Płytki nad maskami na zewnątrz kościoła są prostokątne, wewnątrz (przy żebrach) wielokątne.

Ale płytki można przerobić dość łatwo.

A może wsporniki były wcześniej maskami?
Nie wszystkie są dobrze dopasowane do narożników wnętrza.