„Jednoho dne mi přišel mail od kamaráda zlatokopa s odkazem na krásný drahokamy z Jizeské louky a nadhodil v něm, že by bylo super to tam zkusit. Ale Jizerka je Jizerka a zkusit tam kopat to smrdí sakramenskou pokutou.” lovecpokladu.cz
Słowo „ministerstwo” rzuca na kolana urzędników nie tylko w Polsce?
Do tej pory, jeśli chodzi o atrakcje wulkaniczne okolic Izerki wszystko było jasne …
„Charakterystyczny kształt ściętego stożka ma szczyt Bukovca (1004 m.), będący jednocześnie symbolem osady Jizerka. Bukovec jest unikatowy ze względu na swoją budowę geologiczną - jest jedyną w Górach Izerskich tysiącmetrową górą utworzoną ze skał wulkanicznych. Tuż pod jego szczytem znajduje się opuszczona kopalnia bazaltu.” jizerskamagistrala.cz
„Nad osadou Jizerka se nachází nejvyšší čedičový kužel ve střední Evropě, Bukovec.” kudyznudy.
Ale skąd wzięły się w osadach Izery znajdywane tam od średniowiecza szafiry?
„Minerał ten tworzy się w skałach magmowych, gdzie najczęściej pojawia się w pegmatytach - gruboziarnistych skałach, które występują w postaci żył i gniazd. Szafiry można znaleźć także w skałach metamorficznych. Taki typ wystąpienia minerału, kiedy znajdujemy go bezpośrednio w skale w której powstał, nazywamy pierwotnym. Szafir jest minerałem bardzo odpornym na warunki zewnętrzne, dlatego też częściej spotykany jest w złożach okruchowych, na przykład w osadach rzecznych. Ten rodzaj wystąpienia nazywamy wtórnym. (…) W Polsce szafiry znane są jedynie z Dolnego Śląska. Można je spotkać m.in. w rejonie Karpacza, Złotego Stoku oraz na Hali Izerskiej. Lokalizacja karkonoska należy do złóż pierwotnych i jest miejscem występowania największych i najpiękniejszych szafirów w tej części Europy.” kpnmab.pl
Ta lokalizacja w osadach Izery jest też „prawie pierwotna”?
Zaczęło się od ... walki z łamaniem prawa.
„Severočeské muzeum ve spolupráci s Českou geologickou službou a firmou Inset zde iniciovalo výzkumný program, který měl zmapovat naleziště drahých kamenů, aby je šlo lépe chránit před nelegálními sběrači minerálů.”
Postanowiono stworzyć dokładny model terenu by monitorować próby podkopywania przez poszukiwaczy brzegów „Safírového potoka i Jizerky”. Przy pomocy zdjęć z drona stworzono dokładne mapy i modele terenu. Przy okazji badano także przy użyciu nowych technik osady pod „pod povrchem Pytlácké jámy”.
Ich głębokość może sięgać osiemdziesięciu metrów. Do tej pory to rozległe zagłębienie terenu uważano za efekt zlodowacenia – karoid (niewykształony w pełni kar lodowcowy), co i tak było pewnego rodzaju sensacją, bo znajdowałby się znacznie niżej niż w sąsiednich Karkonoszach. Kiedyś – być może - istniało w nim jedyne w Górach Izerskich jezioro polodowcowe.
„Z důvodu specifických stanovištních podmínek (rašelinná pánev sycená minerálně obohacenou vodou na četných prameništích při úpatí karoidu Pytlácké jámy, Velká rybí louka jako možný pozůstatek někdejšího ledovcového jezera, snad jediného v Jizerských horách) (...)” jizerskehory.ochranaprirody.
„Doba ledová: byly horské ledovce v Jizerských horách? (…)
Na základě shromážděných informací se autoři přiklánějí k tezi, že Pytlácká jáma je karem, který pravděpodobně vznikl před poslední (viselským) glaciálem (zlodowaceniem północnopolskim – od red.).”
natur.cuni.cz
Po polskiej stronie granicy …
„Obszar Gór Izerskich, w odróżnieniu od sąsiednich Karkonoszy, nigdy nie był obiektem szerszego zainteresowania geomorfologów. Dopiero w okresie ostatnich kilku lat ukazało się kilka publikacji dotyczących głównie plejstoceńskiej ewolucji rzeźby tego obszaru (Chmal, Traczyk 1998, Migoń, Potocki 1996, Nývlt 1998, Traczyk, Engel 2006, Pilous 2006). Spośród nich na uwagę zasługuje zwłaszcza praca Pilousa (2006), która w całości poświęcona jest zagadnieniom rzeźby wierzchowiny Gór Izerskich oraz możliwości rozwoju lokalnego zlodowacenia w najwyższych partiach tych gór. Autorzy niniejszej pracy, bez wiedzy o prowadzonych przez Pilousa (2006) badaniach terenowych, planowali również zająć się zagadnieniami morfologii wierzchowinowej partii Gór Izerskich. Szczególnym obiektem zainteresowania było jedno z nieckowatych obniżeń stokowych położonych na północnym skłonie Środkowego Grzbietu Izerskiego (ryc. 1). Obniżenie to, kształtem przypominające kar polodowcowy, jest o tyle interesujące, że jego dno zajęte jest przez torfowisko objęte rezerwatem „Rybí loučky”. (…)
Przeprowadzone badania geomorfologiczne i geofizyczne wskazują na możliwość zlodowacenia północnego stoku Środkowego Grzbietu Izerskiego w rejonie Pytlackich kamieni–Jeleni strani . Efektem wzmożonego przewiewania śniegu na północne, zawietrzne stoki tego grzbietu było powstanie warunków sprzyjających znacznej akumulacji mas śnieżnych i rozwoju śnieżnika, który przekształcił się w mały lodowiec karowy. Śladem działalności tego lodowca jest nisza erozyjna przypominająca kształtem kar lodowcowy oraz wały leżące u jej wylotu, które można uznać za formy moren czołowych. Położenie tej formy karowej 200–250 m poniżej rekonstruowanej w Karkonoszach plejstoceńskiej linii firnowej nie wyklucza jej glacjalnej genezy.”
geom.uni.wroc.pl
Rezultaty badań nad izerskim karoidem, przekroje i rysunki można też znaleźć w książce „Jizerské hory - O mapách, kamení a vodě (Roman Karpaš a kol.)” tisicovky.cz
Wyniki ostatnich badań wskazują, że początki karoidu mogły być takie: komin wulkaniczny i magma zbliżająca się do powierzchni ziemi, zetknięcie magmy z wodami gruntowymi, eksplozja i rozrzucenie np. szafirów „po okolicy”, jezioro wulkaniczne, zlodowacenie i powstanie karoidu w miejscu wcześniejszej „dziury w ziemi”, jezioro polodowcowe, torfowisko. Głębokość osadów i obecność szafirów raczej wyklucza wyłącznie polodowcowy charakter zagłębienia.
Czy to wulkan „wypluł szafiry” podczas eksplozji?
Temat wymaga dalszych badań, ale hipoteza wygląda interesująco!
researchgate.net
Wiadomości z:
„Geologové objevili v Jizerských horách sopečný kráter, chrlil safíry” liberec.idnes.cz
„Panoramy sudeckie - Dolina Izery” kunstkamerasudecka.blogspot.com
