Ściąga wrocławska. Główne dzieła okresu III Rzeszy we Wrocławiu. Luftschutz Hochbunker, czyli poetyka betonu. Wrocławskie „wieże Montalemberta”. Część kolejna

Z pięciu dużych naziemnych schronów przeciwlotniczych wybudowanych podczas II wojny światowej we Wrocławiu, trzy powstały na planach prostokątów a dwa na planach kół. Przypominają nieco fortyfikacje tworzone wg teorii Francuza Marca Rene de Montalemberta. 


„Kozielski fort, czyli zabytek niechciany” gwo24.pl

Dzisiejsze MWW na placu Strzegomskim ...

Przed budynkiem schronu znajduje się instalacja "Pociąg do nieba" z października 2010 roku. a w płycinie wschodniego ryzalitu (gdzie pierwotnie mieściły się symbole III Rzeszy) "Klepsydra" Stanisława Dróżdża (wg projektu z 1968 roku)

W odróżnieniu od nich wrocławskie obiekty z założenia miały pełnić wyłącznie rolę bierną. Historia jednak chciała inaczej i schron na placu Strzegomskim stał się punktem oporu podczas walk o Festung Breslau. Jeszcze wcześniej umieszczono w nim lazaret (nazwa pochodzi od św. Łazarza). Według projektu Bauwerk II miał sześć kondygnacji (na każdej mogło się schronić 340 osób) o łącznej wysokości 21,5/25 m i niemal 31 metrów średnicy. Strop schronu ma grubość ok. 1,5 m, ściany 1,1 m a ława fundamentowa nawet 2,2 metra. Obiekt posiadał trzy wejścia (wyposażone w śluzy gazoszczelne), dwie klatki schodowe oraz instalacje wentylacyjne i sanitarne. 





 

Największy z wrocławskich Hochbunkrów od września 2011 roku pełni rolę Muzeum Współczesnego.


„Cylindryczny wolnostojący schron przeciwlotniczy, w którym mieści się siedziba Muzeum Współczesnego Wrocław, został wybudowany w 1942 roku, według projektu znanego wrocławskiego architekta Richarda Konwiarza. (…) W latach 2010–2011 budynek został poddany generalnemu remontowi. Za adaptację schronu do funkcji muzeum odpowiadały dwa zespoły architektów z pracowni: CH+ Architekci i VROA Architekci. Od 2 września 2011 roku schron jest siedzibą Muzeum Współczesnego Wrocław.” muzeumwspolczesne.pl

  "Café Muzeum to jedyne w swoim rodzaju miejsce we Wrocławiu, zlokalizowane na dachu Muzeum Współczesnego Wrocław, w schronie przy placu Strzegomskim 2. (...) Wielkim atutem kawiarni jest duży taras, z którego można podziwiać panoramę tętniącego życiem Wrocławia."

Prezentowane zdjęcia pochodzą z listopada roku 2011, czyli zostały wykonane wkrótce po otwarciu MWW (z czasu, gdy "Polska w ruinie"). 


Ekspozycja była czasami kontrowersyjna, ale zmuszająca do refleksji.

Instalacja "Rekonstrukcja"

Schron przy ulicy Ołbińskiej (Bauwerk 1014) jest niewiele mniejszy (ma średnicę ok. 28 metrów i pięć kondygnacji o wysokości ok. 20 m) i był wyposażony podobnie, jak obiekt przy placu Strzegomskim. W czasie walk o Wrocław w roku 1945 również pełnił funkcję lazaretu. Obecnie pełni funkcje magazynowe. Schron powstał w roku 1943 (apogeum budowy schronów przeciwlotniczych w III Rzeszy przypada na lata 1941-1943 - wiązało się z nasileniem ofensywy powietrznej Brytyjczyków i Amerykanów).

Z założenia takie budowle miały nawiązywać do obiektów historycznych i "wtapiać się" w okoliczną zabudowę.

Polecam "Fortyfikacje Festung Breslau" Stanisława Kolouszka (chociaż występują tam pewne nieścisłości)

Ciąg dalszy nastąpi.