Dwie „Madonny pod jodłami” – jak odróżnić falsyfikat od oryginału? Skrzydlaty wąż Cranachów. Część druga

 
Wąż Cranachów (czasami pełzał w różnych zakamarkach obrazów) do roku 1537 wikimedia.org

O tym, że „Madonny” różnią się użytymi materiałami i techniką malowania pisałem wcześniej.

„Dwie „Madonny pod jodłami” – jak odróżnić falsyfikat od oryginału? Część pierwsza” kunstkamerasudecka.blogspot.com

Różnią się także szczegółami.

„I, co najciekawsze, kopista nie zauważył, że na pierścieniu leżącym obok Maryi i Dzieciątka są inicjały Cranacha - dwie niewielkie litery "L" i "C". Nie wiedział również, że artysta zastosował prostą sztuczkę, która polegała na tym, że inicjały dało się prawidłowo odczytać jedynie w lustrzanym odbiciu. Bez tej wiedzy ograniczył się więc do kilku bohomazów.” interia.pl




Wąż po roku 1537
 

Inicjały to nie wszystko.

„Niektórzy twórcy zamiast sygnatury umieszczali na dziele odpowiedni znak, np. Wit Stosz — swój gmerk, a Łukasz Cranach swoje godło herbowe — węża skrzydlatego w koronie i z pierścieniem w pysku.” (Piotr Skubiszewski „Znaki w dziełach sztuki”)

Cranach był jednym z pierwszych malarzy, którzy otrzymali herb i tytuł szlachecki.

„Sztuka z warsztatu Cranacha stała się bardzo popularna w Europie. Szeroko rozchodziły się obrazy znaczone sygnaturą w postaci uskrzydlonego węża lub stojącymi skrzydłami nietoperza, które po 1537 r. zostały zmienione na leżące skrzydła ptasie. Skrzydlaty wąż to herb, który otrzymał Cranach jako nadworny malarz w 1508 r. od księcia Fryderyka Mądrego.” (Józef Flik „Warsztat malarski Łukasza Cranacha Starszego”)

W roku 1537 zmarł Hans - jeden z synów Lukasa Cranacha Starszego - a warsztat zaczął przejmować jego drugi syn, również Lucas (Lucas Cranach Młodszy). 

 

Oryginał



Kopia
 

Pierścień na kopi „Madonny” jest wypełniony niezdarnymi bohomazami - dotyczy to nie tylko liter ale i skrzydlatego węża. Pierścień jest żółty a nie złoty oraz liczba „ząbków” na obrączce jest znacznie mniejsza niż w oryginale i są one równie niezdarne jak wąż i litery.