Krypta św. Heleny w Jerozolimie (miejsce, gdzie wg tradycji znaleziono Krzyż Święty) – fot. Mrozen.
Gdyby dzisiaj w Polsce przeprowadzić sondaż, z jakiego drewna był wykonany krzyż Chrystusa, jaki procent odpowiedzi byłby prawidłowy?
Nie wątpię, że wśród odpowiedzi znalazłaby się palma.
„W zakrystii bazyliki Ojców Dominikanów w Lublinie na wprost wejścia wisi Chrystus na palmie. Po jego prawej i lewej stronie zawieszone są kadzielnice, które podkreślają wyjątkowość i niezwykłość rzeźby. Palma jest wysmukła, a jej korona rozłożysta. Chrystus ma oczy szeroko otwarte, jego usta są rozchylone. Poza cierniową koroną i raną w prawym boku, są niewidoczne ślady męki.” archiwum.rp.pl
To przedstawienie miało swoją kontynuację.
„Są to cenne wyroby rzemiosła artystycznego pochodzące z okresu klasycyzmu, które powstały (z wyjątkiem egzemplarza z Sochocina) około 1790 roku. Wszystkie one mają dwa główne, powtarzające się elementy dekoracyjne – drzewa palmowego i korony cierniowej, a różnią się między sobą rozmaitymi detalami. Elementy te, wraz z umieszczaną wewnątrz hostią, stanowiły wizję ukrzyżowania Chrystusa, w tym przypadku na palmie, nie zaś na krzyżu. Taką scenę przedstawiono też np. na krucyfiksie z kościoła dominikanów w Lublinie z 2 połowy XVII wieku.” wilanow-palac.pl
Z palmy „drewno” byłoby raczej słabe.
„W Jerozolimie w Wielki Piątek wystawiano do publicznej adoracji drzewo Krzyża Świętego. Wierni defilowali przed cenną relikwią, leżącą na stole obok tronu biskupa, i całowali ją. Ponieważ jednak pewnego dnia ktoś z nich zagłębił w niej zęby i w ten sposób ukradł mały kawałek świętego drewna, diakoni trzymali tam straż, aby uniemożliwiać dokonywanie dalszych kradzieży. Z tych samych powodów wiernym pozwalano dotykać świętości tylko czołem i wargami, a nie rękoma.
Szczegół ten podaje "Podróż lub Pielgrzymka do miejsc świętych", dziennik podróży, jaką odbyła pewna pobożna zakonnica, Egeria, pochodząca prawdopodobnie z Galicji, niegdyś bogata dama, która zapewne około roku 400 zwiedziła Palestynę, Syrię, Azję Mniejszą i Konstantynopol.” (Marcel Simon „Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa”)
„Wiadomo, że krzyż Chrystusa był wykonany z sosny czarnej, a Titulus z drzewa orzechowego. Na tej podstawie można stwierdzić, które fragmenty krzyża czczone jako autentyczne, w rzeczywistości nimi nie są. Na przykład w jednym z hiszpańskich klasztorów przechowywany jest duży fragment krzyża, który okazał się... kawałkiem cyprysu.Wreszcie, w 1997 r., tabliczka z tekstem Piłata (o Piłacie: skps.wroclaw.pl - od red.) została przebadana przez botaników, archeologów i paleografów. Napis znajdujący się na prawej części został przeanalizowany przez trzy niezależne od siebie grupy paleografów antycznych, którzy specjalizują się w odczytywaniu pisma hebrajskiego, greckiego i łacińskiego. Uczeni doszli oni do wniosku, że napis na tabliczce musiał powstać w I wieku na terenie Ziemi Świętej, wykluczyli ponadto możliwość jakiegokolwiek późniejszego fałszerstwa. Wszystkie dowody wskazują więc na to, że Titulus Damnationis jest autentyczny, a w związku z tym autentyczny musi być krzyż, do którego tabliczka została przybita.” polskatimes.pl
„Co do samej oceny autentyczności poszczególnych relikwii należy kierować się dwiema przesłankami. Po pierwsze, czy dany fragment jest wykonany z tego samego drzewa, co Krzyż Prawdziwy, tj z sosny czarnej (pinus nigra). Po drugiej należy sprawdzić, czy dana relikwia posiada udokumentowane pochodzenia z jednego z 3 centrów, z których Relikowskie te zostały rozprowadzone na cały świat, tj. z Jerozolimy, Konstantynopola lub Rzymu.” historykon.pl
„Sosna czarna, sosna austriacka (Pinus nigra Arn.) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna czarna występuje na terenie południowej i południowo-zachodniej. Europy oraz Azji Mniejszej. Do Polski sosnę czarną sprowadzono w 1759 r. Pierwotny areał tego gatunku rozciąga się od Maroka i Hiszpanii, przez Pireneje, Alpy, południowe Karpaty aż do Półwyspu Krymskiego.”
„P. nigra subsp. salzmanii var. corsicana (Loudon) Hylander – sosna czarna korsykańska. Igły długości 11–18 cm, szyszki nasienne 6–8 cm.” wikipedia.org
Na Korsyce - fot. Mrozen
A na Śląsku?
„Według tradycji początkiem budowy drewnianego kościoła pw. Krzyża Świętego w Opolu był 1002 rok. W 1024 roku biskup wrocławski przekazał kościołowi relikwie Świętego Krzyża otrzymane od św. Emeryka.” encyklo.pl
„(…) w Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na wałbrzyskim osiedlu Podzamcze zostanie odprawiona droga krzyżowa.” skps.wroclaw.pl
"Właściwie do końca XVII stulecia gabinety osobliwości tworzone były bez żadnego planu. (...) Typowy zbieracz epoki ciekawości nie miał nic wspólnego z dzisiejszym stereotypem maniakalnie drobiazgowego i zamkniętego w sobie kolekcjonera. (...) Kolekcjonerzy byli najczęściej humanistami lub lekarzami i chętnie pokazywali swoje zbiory ludziom o podobnych zainteresowaniach." M. Krawczyk "OSOBLIWE GABINETY EPOKI CIEKAWOŚCI"