Zachodni Słowianie nadal mniej wiedzą o początkach swych państw niż o rzymskich cesarzach, żydowskich prorokach i greckich bohaterach?
Pierwszy Polak opisywał początki historii Polski kilkaset lat po fakcie? Na pewno jest to przekaz obiektywny ...
W dobie komputerów i telewizji można pisać historię po swojemu już po kilku latach, bo ludzie bardziej zajęci są poniedziałkową promocją w wiodących sieciach handlowych niż kulturą.
Oczywiście nie przyznają się do tego nawet przed sobą.
W sierpniu 1992 zużywałem ostatnie klatki filmu (wyprawa w Piryn i Riłę trwała 28 dni a o fotografii cyfrowej mało kto słyszał wtedy, nawet na Zachodzie) na zdjęcia najstarszego słowiańskiego kościoła, jaki do tej pory w życiu widziałem – cerkiew św. Jerzego w Sofii. To pamiętająca Rzymian tajemnicza (w swych początkach) budowla z IV wieku.
Wtedy Sofia była wcale nie bułgarską Serdicą.
Trzykoncha.
Nie przypuszczałem, że budowlę na podobnym planie ćwierć wieku później będą opisywać gazety zza śląskiej granicy i wspominać świątynię z Sofii.
Wiek XXI i "świeżoodnaleziona" trzykoncha z Wyszehradu
Motto …
„Patryk Jaki w swoim spocie o Warszawie pokazał zdjęcie Pragi. Czeskiej” polsatnews.pl
I to taki wielki błąd?
„Tajemnica sprzed tysiąca lat. Czy Praga była stolicą Polski?
Bolesław Chrobry podbił wiele ziem, ale stołeczność Gniezna nie była zagrożona aż do 1003 roku, kiedy opanował Pragę. Czeska stolica była miastem z zupełnie innej ligi. Istnieje pogląd, że polski władca chciał przenieść swoją stolicę właśnie nad Wełtawę. A może nawet… zdążył to zrobić. (…)
Ktoś mógłby zaprotestować, że przecież w średniowieczu nie było „prawdziwych stolic”. Wszak monarcha większość swojego czasu spędzał peregrynując po kraju. (…)
Bolesław Chrobry był obecny w Pradze i w marcu 1003 roku, gdy inaugurował swoje rządy, i w czerwcu 1004 roku. Czytając kronikę Thietmara, jedyne źródło w miarę dokładnie opisujące poczynania Piasta w tym okresie, można odnieść wrażenie, że przez cały ten czas centrum dowodzenia polskiego władcy znajdowało się nad Wełtawą. Sama Praga stała się natomiast najważniejszym grodem w poszerzonej terytorialnie Polsce.” ciekawostkihistoryczne.pl
W część zapisków kroniki Thietmara uczeni jeszcze niedawno wątpili. Niemiec okazał się jednak dokładniejszy niż przypuszczali?
A Patryk Jaki może podświadomie wiedział, że mu do Pragi (z Opola) bliżej niż do Warszawy?
„"Niech cały świat się dowie" - krzyczy na Twitterze wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki. Jego ukochana Odra Opole awansowała do 1. ligi.” sportowefakty.wp.pl
Oczywiście Patryk Jaki myśląc o stolicy Polski nie mógł pominąć Sofii …
„Jaki odwiedził metro w Sofii. Bułgarski aktywista zadał mu kłopotliwe pytania” polsatnews.pl
Jeszcze niedawno uczeni wątpili, że w 1004 roku na Wyszehradzie mogły bić jakieś dzwony …
„By schwytać lub zgładzić tego jadowitego węża, król wysłał do Pragi Jaromira wraz z najlepszymi naszymi wojownikami oraz tymi krajowcami, którzy opowiedzieli się po jego stronie. Uprzedzili go jednak wysłańcy wspomnianych wyżej wrogów króla, którzy odkryli kolejno cały plan Bolesławowi, nie przeczuwającemu zgoła, iż grozi mu tak wielkie niebezpieczeństwo. Ostrzeżony przez owych wysłańców, Bolesław poczynił w tajemnicy przy- gotowania do odjazdu i w połowie następnej nocy słysząc, jak w sąsiednim grodzie zwanym Wyszehrad dzwony wzywały mieszkańców do walki, opuścił Pragę z pierwszym oddziałem wojska i uciekł do ojczyzny. Zginął wówczas na moście, gdy podążał za Bolesławem, trafiony śmiertelnie Sobiesław, brat biskupa i świętego męczennika Wojciecha.”
O początkach Wyszehradu można poczytać na stronie prawiewszystkoopradze.blogspot.com
Gdzie obecnie bije serce Pragi?
„ Wyszehrad był jedynym grodem czeskim, który w r. 1003 pozostał wierny Przemyślidom. Tu było gniazdo oporu przeciw Bolesławowi Chrobremu i stąd wyszło powstanie przeciwko niemu. Bicie w dzwony, o którym pisze Thietmar, było hasłem do tego powstania.” biblioteka.kijowski.pl
No i pod ruinami kościoła św. Wawrzyńca (zbudowanego w stylu zachodnim) znaleziono fundamenty nieznanego kościoła, nawiązującego planem i rozmachem do świątyń bizantyjskich. Niewiele o nim wiadomo, poza tym, że wielkością przewyższał świątynie związane z Hradem – czyli w czasach „chrztu Polski” istniały w Pradze dwa równoważne ośrodki władzy (jeden bardziej publiczny i „narodowo/plemienny” oraz drugi, będący bardziej prywatną własnością książęcego rodu?).
Kościół, którego szczątki odkopano na Wyszehradzie nie tylko ma niezwykły plan centralny (trzykonchy) ale też wielkość (zmieściłby się w prostopadłościanie ok. 25x25x20 m) niespotykaną na przełomie X/XI wieku w naszej części Europy. Nie wiadomo jakie miał wezwanie, kto go budował … a nawet, czy został ukończony. Być może jego budowa została przerwana i zastąpiona kościołem św. Wawrzyńca.
O odkryciu było głośno w roku 2014, gdy poważne prace archeologiczne rozpoczynano …
„Vyšehradu připisovali menší význam. To se teď změní, naznačuje archeolog” idnes.cz
Jest i obecnie, gdy z sukcesem zakończono prace terenowe …
„Archeologové odkryli na Vyšehradě výjimečný kostel. Vznikl před tisíci lety a jeho stavitel je záhadou” ct24.ceskatelevize.cz
„Archeologický odkryv základů raně středověkého kostela v Praze na Vyšehradě” npu.cz
i previous.npu.cz
Czesi przy okazji odkrycia cytują fragment z Thietmara dotyczący wygnania Bolesława Chrobrego.
Czy kościół w Pradze miał coś wspólnego z …
„ Kolejną okazję stanowi publikacja książki dr Kvety Reichertovej i in. na temat sławnej Sazawy czeskiej pod Pragą, gdzie w pustelni św. Prokopa autorka odkopała urodziwą trzykonchę bizantyjską na planie krzyża greckiego i gdzie po upadku Wielkiej Morawy odżyła w XI wieku cyrylo-metodejska liturgia starosłowiańska pisana głagolicą pod patronatem władców czeskich. (…)
Karol IV wskrzesił tradycję starosłowiańskiej liturgii pielęgnowaną w XI wieku w Sazawie urządziwszy „nową Sazawę” w centrum praskiego Nowego Miasta w klasztorze na Slovanech, zwanym Emaus, po uzyskaniu zgody na sprawowanie w tymże klasztorze liturgii słowiańskiej wyrażonej w bulli papieskiej z roku 1346. Praskie Emaus jest po Sazawie drugim pomnikiem starosłowiańskiej kultury w Czechach.” repozytorium.amu.edu.pl
Czas pokaże …
Być może.
