środa, 25 września 2019

Ściąga wrocławska. Mauzoleum (nie tylko) Piastów Śląskich we Wrocławiu. Część pierwsza, czyli Anna z Przemyślidów - czeska królewna pochowana we Wrocławiu. Czeskie siostry AA i czy istniał „wrocławski Asyż” - "franciszkańskie miasteczko" nad Odrą?

Na Františku w 2008 roku. Klasztor zasłonięty przez nowsze budynki

Motto ...
"Agnieszka, zapewne ze względu na szczególną pozycję
w ruchu klariańskim występowała do papieża nie tylko w imieniu wspólnoty
praskiej, ale zabiegała także o potrzeby konwentu wrocławskiego."


Zasłużone dla Śląska czeskie siostry AA ukrywają się trochę w cieniu św. Jadwigi.

„Dzieło sprowadzenia minorytów do Wrocławia przypisuje się parze małżeńskiej Henryka Pobożnego oraz Anny, córki Przemysła Ottokara I, a rodzonej siostry króla Wacława i praskiej Agnieszki. Nie dziwi zatem fakt, że ośrodek franciszkański w mieście z czasem przyjął kształt podobny do zespołu klasztornego Na Františku. Podobnie jak w Pradze, w ramach jednego kompleksu funkcjonowały tutaj męski oraz żeński klasztor reguły św. Franciszka, a także szpital obsługiwany przez uformowany już zakon krzyżowców z czerwoną gwiazdą.” („Nam ipsius exemplo plures illustres persone Polonie partibus ceperunt monasteria construere, innumere nobiles virgines et vidue ad religionem confluere [...] – „praski Asyż” a rozkwit duchowości franciszkańskiej w Polsce”. Hanna Krzyżostaniak, Historia Slavorum Occidentis 2012) 



Wrocławskie miejsce pochówku czeskiej królewny Anny - siostry królewny Agnieszki


 

„Agnieszka przyszła na świat w Pradze, w roku 1205, w królewskiej rodzinie Przemysława Ottokara I, króla Czech i Konstancji, siostry króla węgierskiego Andrzeja II. Agnieszka miała zostać żoną jednego z trzech synów księcia wrocławskiego Henryka Brodatego. Dlatego też razem ze swoją starszą siostrą Anną, Agnieszka została wysłana w roku 1216 na Śląsk. Przebywała na Śląsku w Trzebnicy pod opieką żony Henryka Brodatego św. Jadwigi, od której otrzymała solidne podstawy życia religijnego (W. Zaleski). Nie powiodły się plany matrymonialne związane z osobą królewny Agnieszki. Dwaj synowie księcia wrocławskiego zmarli przedwcześnie, a umiłowany syn Jadwigi książę Henryk Pobożny ożenił się z siostrą Agnieszki Anną. W tej sytuacji Agnieszka wróciła do Pragi.” opoka.org.pl








„W rękopisie IV F 193 ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, sporządzonym dla wrocławskich klarysek w pierwszej połowie XIV w., odnajdujemy wizerunek księżnej jako współfundatorki kościoła św. Klary i kaplicy św. Jadwigi. Towarzyszy on dwóm wersjom legendy hagiograficznej św. Franciszka i legendzie o św. Klarze, a także żywotowi Anny, za XIX-wiecznym opracowaniem tytułowanym powszechnie Vita Annae ducissae (incipit: „Anna beatissima postquam intravit terram Poloniae”). Anna i Henryk Pobożny zostali ukazani, klęcząc naprzeciw siebie, w wyciągniętych w górę dłoniach trzymając model podwójnego kościoła św. Klary i św. Jadwigi z detalami takimi jak sygnaturka, dzwony czy okute drzwi. Książęca para nosi zbliżone stroje – długie, proste szaty i płaszcze w kontrastowych kolorach. Jednak, w przeciwieństwie do księcia Henryka, Anna nie ma żadnych oznak władzy książęcej – jej głowę nakrywa jedynie chusta z podwijką. W momencie fundacji książę Henryk już wprawdzie nie żył, lecz jego rzekoma chęć sprowadzenia klarysek – znajdująca wyraz także w dokumentach fundacyjnych – mogła być podkreślana ze względów prestiżowych.” („Księżna, fundatorka, „błogosławiona”. Przedstawienia Anny Czeskiej w sztuce od XIII do początku XX wieku”. Anna Michalska, Uniwersytet Wrocławski 2016) 





 


Jej młodsza siostra Agnieszka Czeska …

„Przez stulecia powtarzano, że wyniesienie błogosławionej Agnieszki na ołtarze odwróci los Czech. Spełniło się – Jan Paweł II kanonizował Agnieszkę w 1989 roku, na kilka tygodni przed aksamitną rewolucją”(„Praga. Przewodnik”. Antoni Kroh, Rewasz 2007)

I jak tu nie tęsknić – patrząc na dzisiejszych polskich biskupów – za Janem Pawłem II …

„Duchowość franciszkańska dotarła na dwór Przemyślidów szybciej niż do Wrocławia. Agnieszka, siostra Anny i dawna narzeczona któregoś z synów Brodatego – zapewne Konrada – została przełożoną klasztoru Klarysek praskich (pierwszy taki klasztor na północ od Alp – od red.) i znaną w całej ówczesnej Europie świętą ascetką.” („Henryk Pobożny. Biografia polityczna”. Przemysław Wiszewski, Muzeum Miedzi w Legnicy 2011)

Często mówi się o czeskich wpływach na Śląsku. A w drugą stronę?

„O tym, że ceniono Trzebnicę jako miejsce przygotowywania kobiet do życia w rodzinie książęcej, przekonuje wzmianka o pobycie na Śląsku Agnieszki, córki króla czeskiego Przemysła Ottokara I. Kiedy podjęto decyzję o jej przyszłym zamążpójściu za jednego z synów Brodatego, przywieziono ją z domu rodzinnego właśnie do cysterek trzebnickich.”

I to wychowanka cysterek z Trzebnicy korespondowała później ze św. Klarą oraz stworzyła miejsce zwane „praskim Asyżem”, jeden z „najstarszych gotyckich kompleksów architektonicznych w całych Czechach”.

„obok Staronowej Synagogi”. 





I w XIII wieku to zbytnio nie przeszkadzało? Ten postęp …

„Praski Asyż” dotrwał do roku 1782, gdy zgromadzenie rozwiązali przecież nie Prusacy a austriacki cesarz Józef II - „mury zasiedliła biedota”. Dzisiaj w zrekonstruowanym klasztorze mieści się wspaniała galeria czeskiej sztuki średniowiecznej o randze przekraczającej granice tego państwa – ngprague.cz.


Czy można się dziwić, że Anna sprowadziła do Wrocławia zakonnice tak silnie związane z jej siostrą w Pradze. I osiedliła też blisko rzeki.


„Praski Asyż” SKPS zwiedzał w roku 2008, została mi po tym pamiątka ...