niedziela, 20 listopada 2022

Sudeckie skały. „Bumbrlíček” - Humpty Dumpty, Wańka wstańka a może jeszcze coś innego?



W Broumovských stěnách znajduje się formacja skalna o dość niezwykłej nazwie.



Odcinek serialu „Dr. House” noszący czeski tytuł „Bumbrlíček” w oryginale to „Humpty Dumpty”, w polskiej zaś wersji „Wańka wstańka”. Podobnie przetłumaczono nazwę skały w folderze reklamowym pokazującym atrakcje regionu Broumova.

Wspomniany wyżej odcinek serialu opowiadał o upadku …

„Młody pan złota rączka (Ignacio Serricchio), pracujący dla Cuddy, spada z jej dachu, a w szpitalu jego stan ulega pogorszeniu.” filmweb.pl

Humpty Dumpty jest niskim, grubym mężczyzną, człowiekiem – jajkiem.

„Humpty Dumpty na murze siadł.
Humpty Dumpty z wysoka spadł.
I wszyscy konni i wszyscy dworzanie
Złożyć do kupy nie byli go w stanie.”

wikipedia.org 

Postać z wierszyków, zagadek i choćby przygód Alicji jest raczej symbolem upadku i dlatego tak został przetłumaczony tytuł filmu, nie chodziło zaś o wygląd bohatera. Ignacio Serricchio nie przypomina człowieka – jajka, nie jest niski, ani też gruby.

„Innym skalnym dziełem, które zwróciło moją uwagę był Bumbrlíček czyli grubasek.” sudeckieprzechadzki.blogspot.com

Grubasek to mało powiedziane. Jest to przede wszystkim nienasycony żarłok, „kolega” słynnego Otesánka i również postać z czeskich bajek.

„Bracia Grimm, językoznawcy oraz badacze mitów i podań, nie stronili w swoich utworach od wzbudzających lęk zjawisk nadprzyrodzonych oraz mniej lub bardziej okrutnej makabry. Odnalazł je także w rodzimych sobie baśniach czeski reżyser, jeden z najbardziej znanych twórców animacji poklatkowej, Jan Švankmajer. W 2000 roku powstał jego czwarty długometrażowy film fabularny, „Otèsanek”, surrealistyczny horror oparty na bajce czeskiego gawędziarza ludowego, Karla Erbena. (…) Państwo Bozena i Karel Horakowie marzą o potomku. Ona często odwiedza lekarzy i skrzętnie przygotowuje wyprawkę, on konstatuje, iż ma początki mani prześladowczej, ponieważ cokolwiek widzi, kojarzy mu się z pięknym, zdrowym i jakże wymarzonym dzieciaczkiem. Wreszcie pewnego dnia, podczas wypadu za miasto na działkę pan Horak podarowuje swojej żonie pniak drzewa kształtem przypominający dziecko. Pod wpływem ogromnego uczucia, jakie pani Horak zaczyna go darzyć, kawałek drewna ożywa. Bozenka staje się najszczęśliwszą matką na świecie, mniej poddający się emocjom Karel zaczyna przewidywać nieszczęście wynikające ze skądinąd z dziwaczej sytuacji. Z czasem jego przeczucia urzeczywistniają się, przeradzając się w koszmar, który szybko wymyka się spod kontroli Horaków. Otik bowiem, tak nazywają swoją „latorośl” Karel i Bozenka, cieszy się niezwykłym apetytem. Kiedy nakarmienie go zaczyna przerastać możliwości rodziców, pierwsza ofiarą „wilczego apetytu” ociosanka pada kot państwa Horaków. Zwierzę jednak nie zaspokaja coraz większego łaknienia drewnianej pociechy młodych rodziców. Kolejną ofiarą gargantuicznego wręcz głodu Otika pada listonosz Mladek. Wraz z początkiem śledztwa prowadzonego w sprawie jego zaginięcia, na mieszkańców kamienicy, w której mieszkają Horakowie z ociosankiem, pada blady strach. Kto będzie następny?” horror.com.pl




Bumbrlíček posiada cechy, a nawet historię podobną do
Otesánka.

„Ohledně Otesánka Grund napsal, že „pohádku, v druhé půli shodnou s báchorkou O Bumbrlíčkovi v Košínových Národních pohádkách, složil Erben také podle školní úlohy z r. 1854“. (…) V českém prostředí vytvořil schematizaci řetězových pohádek jako první Václav Tille, který k tématu, jímž se zabýváme, poskytl následující definici: „Bumbrlíček narodí se bezdětným manželům (z pařezu, hrachu a p.), hltá chleby, jídlo, rodiče, pak cestou vůz, stádo, sekáče atd., až mu chytrá babka rozřízne břicho a vše z něho zas po řadě vyjde.“ (Alessandro Catalano, „Otesánek, Bumbrlíček a další žrouti v české literatuře 19. století").

Wielki, nienasycony, brzuchaty żarłok z czeskich bajek – o to zapewne chodzi w nazwie skały.


Otesánek jest nadal popularny w okolicach Broumova.


"Encyklopedia sudecka. Mitologia wokół nas. „Sfinga” z Gór Orlickich to kobieta?" kunstkamerasudecka.blogspot.com