Nie mam przy sobie wydanego przez SKPS „Karkonosza” …
„Opracowano na podstawie – Battek M., Jurga R., Kędryna A.: Hitlerowskie fortyfikacje Drogi Sudeckiej w Górach Bystrzyckich, Karkonosz nr 5/1991, s. 93-103 oraz materiałów własnych.”
„Za Mostowicami droga wspina się przez las w kierunku Przełęczy Spalonej. Tam, w pobliżu schroniska „Jagodna”, znajdują się dwa schrony. Pierwszy stoi ok. 70 m poniżej schroniska przy drodze do Nowej Bystrzycy. Wyposażony był w pancerne drzwi i przeznaczony dla czterech żołnierzy uzbrojonych w dwa karabiny maszynowe. Z zewnątrz miał przypominać zwykły domek. Otynkowany w żółtym kolorze, miał ceglany komin, drewniane okiennice i zewnętrzne drewniane drzwi maskujące te pancerne. Drugi schron znajduje się za drogą naprzeciwko schroniska. Przeznaczony był dla dziewięciu żołnierzy uzbrojonych w dwa karabiny maszynowe i działko przeciwpancerne. Maskowany ścianami z cegły miał przypominać budynek gospodarczy. W dzikich wtedy, leśnych ostępach, ukryto więcej militarnych konstrukcji.” turystaklodzki.pl
Na Wale Pomorskim znajduje się o wiele bardziej okazały obiekt, w którym wykorzystano podobny typ kamuflażu i to przy obecnie bardzo ruchliwej drodze krajowej. Zapewne niewielu kierowców zdaje sobie sprawę z tego, że przejeżdżają obok schronu bojowego obudowanego kamienicą. Ulica przed nią mogła zostać zablokowana zaporą przeciwczołgową, której resztki znajdują się obecnie pod nowym asfaltem. Obiekt w Białym Borze powstał mniej więcej w tym samym czasie co fortyfikacje Drogi Sudeckiej.
„Na skrzyżowaniu dróg na Szczecinek i Koszalin znajduje się najciekawszy na tym odcinku schron (S.5). Jest to dwusektorowy schron bojowy posiadający dwa wejścia. Został on wkomponowany w budynek mieszkalny. W przeszłości obie strzelnice były zamaskowane oszklonymi oknami identycznego rozmiaru co okna w części mieszkalnej umieszczonej nad schronem. Obecnie okna te są zamurowane, a wejście do schronu jest niemożliwe.
Budynek ten jest ciekawym i rzadkim na Wale Pomorskim przykładem maskowania schronów. Za jego ślepymi oknami kryje się dwusektorowy schron bojowy wypełniający niemal cały parter budynku. Zadaniem schronu było ryglowanie drogi wylotowej z miasta, która na jego przedpolu przebiega pomiędzy dwoma jeziorami. Obecnie schron jest częścią prywatnego budynku.” fotopolska.eu
Maskowanie schronów drewnianymi szopami/stodołami było o wiele częstsze ale te szopy nie dotrwały do naszych czasów.
