Mateusz Przybyło studiował prawo i medycynę na środkowoeuropejskich uniwersytetach w Krakowie i Wiedniu, a także we Włoszech – w Bolonii i Padwie. Praktykował na Węgrzech jako lekarz Thurzonów (z tej rodziny pochodził ówczesny wrocławski biskup Johann Thurzo), a później był nadwornym lekarzem samego króla Węgier i Czech Ludwika II Jagiellończyka. Towarzyszył królowi także podczas tragicznej dla Węgier i Jagiellonów bitwy z Turkami pod Mohaczem w 1526 r., w której młody władca poległ, a berło dwóch królestw przypadło Habsburgom.”
We Wrocławiu nie ma wielkich pomników epidemii, inaczej niż w innych śląskich miastach – np. kolumn morowych: maryjnych i z wyobrażeniami Trójcy Świętej.
Ale przypomnieniem zarazy może być nawet niewielkie epitafium.
O epitafium pierwszego lekarza miejskiego Wrocławia, które można oglądać w Muzeum Narodowym, pisał już Jan Harasimowicz w wydanej prawie trzydzieści lat temu książce „MORS JANUA VITAE”. Określił je jako malowane epitafium edikulowe – ramę obrazu stanowią dwa pilastry podtrzymujące belkowanie (architraw), nad którym znajduje się półkolisty naczółek wypełniony cytatem z Ewangelii św. Jana: „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki.” Czyli całość nawiązuje formą do kapliczki z malowanym obrazem („Zmartwychwstanie Jezusa”) wewnątrz.
„Przybyło uzyskał od cesarza w 1531 tytuł szlachecki dla siebie i brata jako Auctus von Nieskorow. Mieszkał wówczas we Wrocławiu i jako pierwszy został mianowany przez radę miejską physicusem – lekarzem miejskim. Wydał w 1542 ordynek epidemiologiczny – zbiór zarządzeń dla Wrocławia na czas epidemii dżumy, która zebrała tu wtedy swoje straszne żniwo. Najpewniej i on znalazł się wśród jej ofiar.” Muzeum zaprasza do obejrzenia epitafium. mnwr.pl
Scena „Zmartwychwstania” zyskała popularność na epitafiach od samego początku reformacji - konkurować z nią mogło tylko „Ukrzyżowanie”. Maciej, czy też jak inni tłumaczą Mateusz Przybyło został pochowany w kolebce wrocławskiej reformacji - w kościele św. Marii Magdaleny. I był ceniony w tym środowisku …
„Do podobnych postaci należy pierwszy fizyk miasta Wrocławia, Maciej Przybyło (Matthias Auctus). Szczegóły z jego życia są aktualnie przedmiotem opracowania specjalnego. Fizykiem miejskim był on przez 10 lat (1532-1542). Zmarł w czasie zarazy, jaka panowała we Wrocławiu w 1542 r., i w tym roku tez ukazała się drukiem jego instrukcja albo nauka, jak się zachować w czasie „moru". Egzemplarz tej instrukcji wydanej w języku łacińskim nie dochował się. Wiadomo jednak o jej istnieniu od Cratona, który był jednym z kolejnych następców Przybyły na stanowisku fizyka miejskiego. Crato wysoko ocenił wskazówki Przybyły i rozszerzył je, przez co uchronił miasto dwukrotnie przed inwazją zarazy. Został za to odznaczony i wyróżniony przez magistrat Wrocławia. Wskazówki Przybyły, jak i później Cratona, dotyczyły głównie zagadnienia izolacji, kwarantanny i policji sanitarnej.” (Stanisław Szpilczyński „Kultura medyczna na Dolnym Śląsku w przeszłości”)
„Otwarcie wystawy „Wyrzeźbiony Wrocław” niemal w rocznicę wystąpienia Lutra. Ściąga wrocławska - "Hessdenkmal" i reformacja” kunstkamerasudecka.blogspot.com
