poniedziałek, 9 sierpnia 2021

Encyklopedia sudecka. Do niedawna „cygańska ćma” ma zmienić nazwę. Piękna paskuda

 

Pewien człowiek chciał dobrze …

„(…) brudnica nieparka została zawleczona do Stanów Zjednoczonych przez Francuza o nazwisku Trouvelot, zamieszkałego w miasteczku Medford w stanie Massachussets (region Nowej Anglii). W 1868 roku podjął on liczne próby uzyskania jedwabiu z różnych gąsienic prządówek, m.in. brudnicy nieparki. Od tego momentu, z powodu braku wrogów naturalnych, gatunek ten zwiększał liczebność tamtejszej populacji. Nieparka została uznana za gatunek inwazyjny.” zolszczecinek.lasy.gov.pl




Rok 2021 …

„Gąsienice zjadają Nowy Jork! "Krajobraz jak po bombie atomowej" (…) Takiej plagi nie pamiętają najstarsi mieszkańcy stanu Nowy Jork. Region Upstate New York zmaga się z wielką inwazją gąsienic brudnicy nieparki. Włochate żarłoki są wszędzie i zjadają wszystko na swojej drodze. - One ciągle jedzą i jedzą i jedzą, nie ma w ogóle wegetacji, zieleni, wszystko zniknęło, tak jakby wybuchła tutaj bomba atomowa, jak po ataku chemicznym - mówi "New York Post przerażony Dwight Relation, właściciel Rockwood Maples w West Chazy. - To przypomina scenę z Hitchcocka albo Kafki - dodaje. Amerykański urząd Department of Environmental Conservation potwierdza - od dziesięciu lat nie było takiej inwazji, a ta jest największa. Gąsienice brudnicy chrupią wszystko na swojej drodze, a co gorsza, odchody najedzonych gąsienic spadają zewsząd zaczynają pokrywać coraz większe połacie stanu Nowy Jork.” se.pl

Brudnicę znalazłem w szczelinie framugi – schowała się przed długotrwałym deszczem. Pojedynczy motyl jest bardzo ładny. Wzięty do ręki nie chciał jej opuścić (ciepło!). Ale gąsienice …




„Mają tylko kilka centymetrów, ale tworzą wielkie skupiska, uciążliwe dla ludzi. Gąsienice brudnicy nieparki (Lymantria dispar) pustoszą w Niemczech lasy i ogrody. W niektórych okolicach w Turyngii, Frankonii i Lipska pojawiły się miliony brązowo-czarnych gąsienic. Zjadają liście dębów i inne rośliny, pełzają po ogrodach i po ścianach domów, a czasem nawet po nogach ludzi.” dw.com

„8 plaga biblijna spadła na Białoruś” kresy24.pl

„Plaga toksycznych gąsienic we wschodnim Londynie” wiadomosci.onet.pl

„W tym roku Toronto ma do czynienia z „bezprecedensową” inwazją brudnicy nieparki, która stanowi poważne zagrożenie dla drzew w całym mieście.” goniec.net

„Rozmnażają się bardzo szybko i niszczą liście drzew - gąsienice o nazwie brudnica nieparka są zmorą leśników z Nadleśnictwa Goleniów.” radioszczecin.pl

Nic dziwnego, że motyl kojarzy się nie najlepiej a jego „ludowa” nazwa stała się drażliwa. Powiedzmy sobie szczerze, że była drażliwa od dawna. Po prostu ostatnio zwraca się na ten problem większą uwagę.

Grudzień 1981 …

„Wybaczcie mi, że zwracam się do Was imieniem obcym Wam, że nazywam Was Cyganami. To prawda, że słowo to ma od wieków prawo obywatelstwa w polszczyźnie, ale w Waszych uszach brzmi obco, a czasem nawet – jak wyzwisko. Jesteście przecież ROMA, takie piękne, pradawne imię nosi Wasz naród. Słowo Cygan znaleźć można w słownikach nie tylko w postaci pisanej dużą literą; „cygan” – to także, jak podają słowniki, oszust, kłamca, a „cyganić” – znaczy oszukiwać. Nie dziw więc, że nie lubicie tego nazwania, że odczuwacie je jako ubliżające Wam, jako wyraz pogardy. Jeśli jednak mimo to nazwałem Was braćmi-Cyganami, to także dlatego, że chciałbym temu słowu odebrać posmak niechęci, wymawiać je z przyjaźnią.” (Jerzy Ficowski, List do braci Cyganów, „Życie Warszawy” nr 284, 5–6 grudnia 1981)




„Entomological Society of America zdecydowało się zmienić nazwę „gypsy moth” (w dosłownym tłumaczeniu „ćma cygańska”, łac. Lymantria dispar, polska nazwa to brudnica nieparka). To motyl z rodziny mrocznicowatych. Zmieni się również nazwa „gypsy ant” (mrówka cygańska – przyp. red.), mrówek z gatunku Aphaenogaster araneoides. To efekt działania projektu Better Common Names Project, którego celem jest wyeliminowanie obraźliwych wyrażeń z nazewnictwa naukowego. 35% amerykańskich Romów uważa słowo „cygan” za rasistowską obelgę. Nowe nazwy zostaną ustalone w ramach konsultacji społecznych.” brief.outride.rs





„Insect Experts Will Change The Name Of The 'Gypsy Moth' And 'Gypsy Ant'” npr.org

"Motyle Sudetów. Kosternik palemon – wygląda dużo lepiej niż się nazywa" kunstkamerasudecka.blogspot.com