wtorek, 21 września 2021

Wrocławska „Tablica Prawa i Łaski”. Epitafium „ojca wrocławskiej reformacji”. Część pierwsza

 


Marcin Luter za wyznawcami judaizmu – delikatnie mówiąc – nie przepadał (przynosiło to tragiczne skutki jeszcze w wieku XX).

Luter nie chciał dokonywać rozłamu w Kościele, tylko zreformować religię, której był wyznawcą.

Wyszło zupełnie inaczej.

Chrystus nie zamierzał zakładać chrześcijaństwa, tylko zreformować judaizm. Najlepszy dowód, że nauczał w synagogach i na terenach zamieszkanych przez Żydów, a nie udał się do Rzymu. Uczynił to dopiero św. Paweł.

Wyszło zupełnie inaczej.

„Paweł na dobre rozpoczął ewangelizację pogan dopiero wtedy, gdy uświadomił sobie porażkę głoszenia Ewangelii własnym rodakom, ludowi Bożego wybrania. Można zasadnie przypuszczać, że gdyby wszyscy Żydzi uznali Jezusa Chrystusa, wtedy Ewangelia na długo (na zawsze?) pozostałaby – jak Stary Testament – wyłącznie ich przywilejem i własnością.” (ks. Waldemar Chrostowski „Ku katolickiej teologii judaizmu. Inspiracje kard. J. Ratzingera/Benedykta XVI”)


To dobrze, że nie uznali?


Na wolną wolę człowieka nie poradzi i Bóg Wszechmogący?

„Podziwiam” polityków rozbudzających różne emocje w przekonaniu, że są w stanie nad nimi i rozpoczętymi procesami panować. I to po tym, jak przez przypadek dwa razy konflikty lokalne przerodziły się w światowe wojny.

Bo często wychodzi zupełnie inaczej.

Prawda o tym, że chrześcijaństwo jest kontynuacją reformującego się judaizmu nie docierała do ludzi XVI i nie dociera do ludzi XXI wieku – mimo wysiłków co światlejszych duchownych i teologów.

Oraz pomimo odkryć z Qumran.

„Israel 2017 SKPS Expedition. 33 szkielety z Qumran. Patron Wrocławia był esseńczykiem? Czy znaleziska z Pustyni Judzkiej to problem dla przesiąkniętego tradycją polskiego Kościoła? Pomost łączący Stary i Nowy Testament” kunstkamerasudecka.blogspot.com


Dygresja …

Dzięki religii (studiowaniu Tory) umiejętność czytania i pisania była rozpowszechniona wśród Żydów już dwa tysiące lat temu. W Polsce z analfabetyzmem walczono jeszcze po drugiej wojnie światowej (po co chłopu umiejętność czytania – on miał wykonywać polecenia, a nie myśleć samodzielnie). Miało to przełożenie na osiągnięcia naukowe i ekonomiczne?

Luterańskie spojrzenie na Stary Testament widać na wrocławskim epitafium Johanna Hessa, pochodzącym z czasów, gdy ludzie rozpoczynali żywoty jako katolicy, kończyli będąc protestantami.

Epitafium znajdowało się kiedyś w kościele św. Marii Magdaleny (z którym Hess był związany i gdzie symbolicznie rozpoczął wrocławską reformację), obecnie wystawiane jest we wrocławskim Muzeum Narodowym. Jest ono nie tylko pamiątką po zmarłym, ale przede wszystkim manifestem – wyznaniem (nowej) wiary.


wikimedia.org

„Około 1529 roku Lucas Cranach Starszy stworzył, dla wyłożenia podstaw teologii protestanckiej, kompozycję zwaną "Tablicą Prawa i Łaski" (obecnie w Schlossmuseum w Gotha). Ilustruje ona luterański podział historii ludzkości na okresy "sub lege" (Starego Testamentu) i "sub gratia" (Nowego Testamentu), głosząc, że warunkiem zbawienia nie musi być przestrzeganie praw Starego Testamentu, lecz wiara w moc ofiary Chrystusa.” fbc.pionier.net.pl


Jak można przypuszczać, Lucas Cranach Starszy – artysta – tylko „ubrał” w obraz przemyślenia i poglądy czołowych przedstawicieli reformacji, a dzieło powstało przy udziale i było konsultowane z samym Lutrem. „Tablice” były wielokrotnie powielane i lekko modyfikowane, trafiając także na pomniki oddające cześć zmarłym.

„Tablicę” dzieli na dwie części drzewo, które z lewej strony jest obumarłe / uschnięte, z prawej zaś żywe i zielone. Lewa strona to część związana ze Starym Przymierzem, Starym Testamentem, Grzechem i Prawem. Strona przeciwna wiąże się z Łaską, Odkupieniem i Nowym Testamentem. Drzewo usycha, bo samo przestrzeganie Prawa nie wystarcza do zbawienia.

Opis poszczególnych scen na epitafium:

1. Grzech pierworodny.

2. Wygnanie z Raju.

3. Mojżesz z tablicami Dekalogu.

4. Wywyższenie węża miedzianego.

5. Izajasz i inni prorocy.

6. Zwiastowanie Pańskie.

7. Zwiastowanie pasterzom.

8. Jan Chrzciciel.

9. Pascha – Wieczerza Pańska.

10. Ukrzyżowanie.

11. Zmartwychwstanie.

12. Wniebowstąpienie.

13. Wybawienie i usprawiedliwienie grzesznika.

14. Sąd Ostateczny. 



Poszczególnym scenom przypisane były konkretne wersety ze Starego i Nowego Testamentu.


Ciąg dalszy nastąpi.


„Dwie „Madonny pod jodłami” – jak odróżnić falsyfikat od oryginału? Skrzydlaty wąż Cranachów. Część druga” kunstkamerasudecka.blogspot.com