polska-org.pl
Rzeźba Fredry stanęła na miejscu pruskiego pomnika króla Fryderyka Wilhelma III. W tym wypadku nikogo nie dziwiłoby, że pochodziłby z odlewni Kruppa. A nie pochodził … Pruskiego króla Fryderyka Wilhelma III odlano w tej samej hucie, co … Mieszka i Chrobrego ze Złotej Kaplicy w Poznaniu, a Fredrę ze Lwowa odlał Krupp. Mieszko oraz Chrobry zrobili reklamę zakładowi, który później odlewał posągi pruskich królów.
„Na początku 1841 r. w kaplicy stanęły wreszcie brązowe posągi Mieszka I i Bolesława Chrobrego, autorstwa Raucha. Zanim dotarły do Poznania (odlano je w hucie Lauchhammer), pokazano je na wystawie w Berlinie, gdzie spotkały się życzliwym przyjęciem zarówno ze strony krytyków, jaki i publiczności, a nawet pruskiego dworu. Huta Lauchhammer, zyskała rozgłos i mnóstwo zamówień na mniejsze i większe dzieła.” poznanskiehistorie.blogspot.com
polska-org.pl
„Na początek odwiedziliśmy odlewnię w Lauchhammer w południowej Brandenburgii w powiecie Oberspreewald-Lausitz. W historii Polski owa miejscowość i zakład mają swoje pewne miejsce, gdyż tam powstały figury Mieszka I i Bolesława Chrobrego znajdujące się w Złotej Kaplicy katedry poznańskiej. Zakład ten odlewnictwem zajmował się od lat osiemdziesiątych XVIII wieku. Specjalizował się generalnie w odlewnictwie figuralnym. Wykonywano tutaj dzieła tak monumentalne jak np. pomnik Lutra w Wormacji, czy zupełnie filigranowe, czy wręcz precjoza z żelaza (biżuteria).” facebook.com
Odlewnia, w której powstał pomnik Fryderyka Wilhelma III nadal działa (i działa przy niej muzeum). Nazwisko założycieli i właścicieli odlewni – hrabiów von Einsiedel – jest dobrze znane na Górnym Śląsku, a do powstania mauzoleum Mieszka I i Chrobrego przyczynił się następca Fryderyka Wilhelma III (ale kto się przejmował takimi szczegółami w czasie, gdy legalnie mordowały się całe narody?).
Przy mauzoleum pierwszych Piastów pracowali znani Niemcy.
„Wolicki podjął pertraktacje z dwoma niemieckimi artystami światowej sławy: rzeźbiarzem Christianem Danielem Rauchem i architektem Karlem Friedrichem Schinklem, twórcą wielu budowli na terenie Wielkopolski, m.in.: pałacyku Radziwiłłów w Antoninie, kościoła pw. św. Stanisława Biskupa w Buk i pałacu arcybiskupiego w Gnieźnie.” miastopoznaj.pl
Przy lwowskim/wrocławskim pomniku Fredry też.
Krupp …
„Zbrojmistrze Prus, Rzeszy i RFN”
„Alfred Krupp – niemiecki król armat”
„Krupp: Produkowali działa dla Hitlera, jak nikt dbali o pracowników”
„Alfred Krupp zjednoczył Niemcy armatami z najlepszej stali”
… kojarzy się jednoznacznie.
Za założyciela przyszłego, gigantycznego koncernu uważa się Friedricha Carla Kruppa (ale historia rodziny jest udokumentowana od XVI w.). Jego synami byli Alfred i Hermann. Alfred pozostał w Niemczech a Hermann założył austriacką gałąź „dynastii”. W odlewni jego syna (czyli wnuka Friedricha) Arthura powstały pomniki Fredry oraz Jana III Sobieskiego (obecnie w Gdańsku, kiedyś również we Lwowie). Alfred słynął z armat, Arthur z … nowoczesnych sztućców. Po 1938 roku i wkroczeniu hitlerowców do Austrii miejscowe zakłady zostały przejęte przez niemiecką część koncernu (w tym przypadku „armaty zamiast widelców”). Arthur był wielbicielem cesarza Franciszka Józefa, bardzo tolerancyjnym w stosunku do innych kultur oraz religii i zmarł po miesiącu rządów Hitlera.
Spodobałby się Fredrze – dla swoich robotników budował szkoły a nawet teatr.
W 1950 roku trafiły do Polski z Lwowa trzy pomniki: Jana III Sobieskiego (docelowo do Gdańska), Aleksandra Fredry (do Wrocławia) i Kornela Ujejskiego (do Szczecina).
W Gdańsku ...
„Pomnik króla jest dziełem lwowskiego rzeźbiarza Tadeusza Barącza, lwowskiego Ormianina. Pomnik odsłonięto 20 listopada 1898 r. Odlew pomnika z brązu wykonano w wiedeńskiej firmie Artura Kruppa. Praca Barącza przypomina stylistyką wcześniejszy pomnik Sobieskiego w warszawskich Łazienkach z 1787 r. Podstawę pomnika wykonała pracownia rzeźbiarska Juliana Markowskiego ze Lwowa. (…) Ponowne odsłonięcie miało miejsce 26 czerwca 1965 r. Pomnik usytuowano tak, że król zwrócony jest w kierunku zachodnim. Oryginalna tablica z tekstem „Królowi Janowi III miasto Lwów” została ukryta i zamontowana dopiero po 1989 roku.”
W Szczecinie …
lvivcenter.org
„Pomnik Kornela Ujejskiego do Szczecina został przywieziony 27 listopada 1956 roku, ustawiono go na na placu Zwycięstwa przed Bramą Portową, naprzeciw Bramy Królewskiej z inskrypcjami ku czci króla Prus, gdzie stał 50 lat w zapomnieniu. Nie było przy tym żadnych uroczystości. Do tej pory na pomniku jest ułamana karta „Chorału”. W miejscu usytuowania pomnika w latach 1912–1945 stał pawilon informacji. Dopiero 9 grudnia 2006 roku staraniem parafii pw. św. Jana Chrzciciela i Katolickiego Stowarzyszenie „Civitas Christiana” oraz Komitetu Organizacyjnego Rodziny Ujejskich nastąpiło uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika.” („Wybrane pomniki przedwojennego Lwowa” Zdzisław Żółkiewicz, Marek Żółkiewicz, Instytut Odlewnictwa, Kraków 2012)
We Wrocławiu …
Ciąg dalszy nastąpi.
