wtorek, 28 lipca 2020

Ściąga wrocławska. Chrzcielnica „Hefajstosa z Breslau” – pamiątka po nieistniejącym kościele z Popowic. Cz. I – Hořice, czyli „czeskie Ateny”

Najwybitniejszy artysta - kowal Wrocławia pochodził z miasta, będącego „fabryką” rzeźbiarzy. Ale oni pracowali w kamieniu! 

 
 Jaroslav Voňka u schyłku życia (1950) nie wyglądał na Hefajstosa
 
„Hořice - město kamenné krásy” – „miasto kamiennej urody”.

„Średnia Przemysłowa Szkoła Kamieniarska i Rzeźby w Hořicach 


Takie tam szkolne igraszki

W paśmie górskim Chlum (Podkrkonoší – od red.), stanowiącym bogate źródło piaskowca, leży miejscowość Hořice, w okolicach której istnieją liczne kamieniołomy i pracownie rzeźbiarskie. Przed ponad stu laty miejscowi notable doszli do wniosku, że z uwagi na usytuowanie, tradycję i potrzeby przydałaby się im na miejscu szkoła kształcąca rzeźbiarzy i kamieniarzy. 15 marca 1883 roku zaproponowali więc władzom w Wiedniu utworzenie placówki edukacyjnej na swoim terenie. Ministerstwo przychyliło się do prośby rajców miasta i szkołę otwarto w 1884 roku. Pierwszym dyrektorem szkoły został mianowany Vilem Dokoupil, który opracował status organizacyjny i podstawy nauki oraz regulamin podległości w szkole. Szkoła stała się jednym z filarów nowoczesnego czeskiego rzeźbiarstwa w piaskowcu. Jej mury opuścili tacy sławni czescy rzeźbiarze jak Jan Strusa, Bohumil Kavka, Quido Kocian, Ladislav Kofranek. Przez cały czas funkcjonowania szkoła nie zmieniła swojego profilu, kształcąc rzeźbiarzy i specjalistów w zakresie techniki obróbki kamienia i jego wydobycia. Z biegiem lat utworzono oddziały w Drcenie i Hruba, gdzie wydobywa się kamień i zajmuje jego uszlachetnianiem. Współcześnie wydobycie zmieniło się, jest ono większe, bloki wydobywa się na potrzeby wystroju wnętrz, do produkcji schodów, płyt chodnikowych, płyt elewacyjnych oraz do renowacji zabytków. Równorzędnie wydobywa się też kruszywa na potrzeby budowy nowoczesnych dróg i autostrad, a także dla kolejnictwa. Po otwarciu kraju na Zachód nastąpił przypływ nowych technologii i sposobów zagospodarowania kamienia, tego wszystkiego uczą się obecnie uczniowie szkoły, która w zalążku miała uczyć tylko rzeźbiarstwa i obróbki kamienia. Absolwenci szkoły z Hořic uczą się projektowania elewacji budynków, wystroju wnętrz z kamienia, zarządzania zespołami ludzkimi. Jednak czołowe miejsce w szkole nadal zajmuje wydział rzeźbiarski. Dzisiaj w szkole otwiera się następne kierunki dotyczące kamienia, takie jak restaurowanie i konserwacja kamiennych zabytków, technika wykonywania naczyń kamiennych, ich historyczna rekonstrukcja (także ceramicznych). Uczniowie szkoły zajmują się renowacją pomników i rzeźb kamiennych w całych Czechach. Wszędzie są uważani za najlepszych fachowców.” swiat-kamienia.pl


 


Hořice wypełnione są dziełami autorstwa uczniów i profesorów miejscowej szkoły. Niektórzy nazywają je „czeskimi Atenami”. Jedną z najbardziej znanych rzeźb jest ogromny pomnik Jana Husa. Nie przypadkiem kojarzy się z tym, znanym z Rynku Staromiejskiego w Pradze. Oba pomniki są rówieśnikami i dziełami jednego artysty - był nim tworzący w stylu secesji Ladislav Šaloun. Ten z Hořic odsłonięto w szczególnym okresie (5 lipca 1914 roku) – pomiędzy zamachem w Sarajewie a wybuchem I wojny światowej. W tym czasie Jaroslav Voňka miał już niemal 40 lat i był już szanowanym kowalem oraz nauczycielem we Wrocławiu, z którym związał swoje artystyczne życie.

Ale urodził się i umarł w „czeskich Atenach“.

Na świat przyszedł 29 marca 1875 roku, a jego ojciec był oczywiście kamieniarzem. Voňka wcześnie stracił oboje rodziców i przygarnęła go rodzina stryja z pobliskiej wsi. Gdy na piechotę chodził do szkoły w miasteczku codziennie mijał stojącą przy drodze kuźnię … Metal wygrał z kamieniem. 




polska-org.pl
 

Dzięki temu charakterystyczne, wykute w metalu postacie zdobią dzisiaj we Wrocławiu kościoły i elektrownie.

„Dłutem po mapie”, czyli wyrzeźbiona Elektrownia Wodna Południowa Maxa Berga od środka. Część pierwsza" kunstkamerasudecka.blogspot.com

Ciąg dalszy nastąpi.